Umowa o dzieło zawiera:

• dane stron umowy, a więc zamawiającego oraz przyjmującego (treść dopasowana jest również do spółki),
• dokładne wyjaśnienie trudnych terminów prawniczych, w celu wyjaśnienia treści dokumentu,
• definicję stosowanych w umowie wyrażeń i pojęć, pozwalających na zrozumiałą i bezsporną interpretację umowy (m.in. informacji poufnych i siły wyższej),
• szczegółowe terminy wykonania umowy, które to ustalone zostaną między stronami drogą mailową (możliwość modyfikacji sposobu ustalenia),
• klauzulę dotyczącą siły wyższej i przesłanki zwolnienia z odpowiedzialności z jej tytułu np. w przypadku pożarów i powodzi uniemożliwiających wykonanie umowy,
• postanowienia dotyczące sposobu zawiadomień celem wymiany informacji,
• precyzyjne wskazanie wynagrodzenia za realizację przedmiotu umowy,
• liczne komentarze pomagające zrozumieć sens i istotę dokumentu,
• rozbudowane postanowienia dotyczące przeniesienia praw autorskich wraz z katalogiem pól eksploatacji oraz zgodą na tworzenie utworów zależnych,
• kary umowne proporcjonalne do wynagrodzenia w przypadku naruszenia postanowień umowy mające na celu chronić interes Stron,
• wskazanie obowiązków Stron, warunków wypowiedzenia i rozwiązania umowy,
• klauzulę poufności oraz doręczeń.

Czym jest umowa o dzieło?

To umowa zawierana pomiędzy Zamawiającym (zwanym również Zlecającym) i przyjmującym dzieło do wykonania. Istotą umowy jest zobowiązanie przyjmującego do stworzenia, wykonania określonego dzieła będącego efektem jego pracy. Umowa o dzieło jest tzw. umową rezultatu, gdyż liczy się właśnie jej rezultat, efekt końcowy – stworzenie np. grafiki czy remont mieszkania. Dzieło to musi być konkretnym, namacalnym wynikiem jego pracy, może to być zarówno wykonanie fotografii, jak i napisanie książki, lecz także stworzenie niematerialnego utworu jak np. skomponowanie utworu muzycznego. Warto wiedzieć, że przedmiotem umowy o dzieło nie musi być stworzenie utworu od początku do końca. Możliwe jest zawarcie umowy, której przedmiotem jest przerobienie, ulepszenie, rozbudowa jakiejś rzeczy, przetłumaczenie już istniejącej książki czy też przebudowa istniejącej strony internetowej.

Umowa o dzieło – dla kogo?

Przyda się, gdy chcemy zawrzeć z inną osobą umowę na wykonanie/stworzenie jakiegoś dzieła. Przykładowo może to być wykonanie projektu, stworzenie logo albo dokonanie tłumaczenia. Umowa o dzieło ma wiele zalet – jeżeli dotyczy utworu w rozumieniu Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych można korzystnie rozliczyć podatek dochodowy, nie płaci się od niej także składek na ZUS (więcej o tych kwestiach dalej).

W praktyce często zawiera się umowę o dzieło np. ze studentami, gdyż i tak posiadają oni ubezpieczenie zdrowotne (bo są np. ubezpieczeni przez uczelnię). W takim przypadku można nie płacić od takiej umowy składki ZUS. Jeżeli jednak umowa dotyczy dzieła „autorskiego” – to daje dodatkowe korzyści w zakresie rozliczenia podatku dochodowego. Ponadto umowę o dzieło bardzo często zawierają osoby wykonujące wolne zawody jak: fotografowie, graficy, architekci.

W jaki sposób sporządzić umowę o dzieło?

Prezentowany wzór zawiera wszystkie niezbędne elementy takiej umowy, a także nieobowiązkowe, praktyczne postanowienia, które pozwolą usprawnić współpracę pomiędzy Stronami i zabezpieczą ich interes. Mowa tu m.in. o karach umownych za nieterminowe wykonanie umowy, zwolnienie z odpowiedzialności na skutek działania siły wyższej, a więc zdarzeń losowych, na które człowiek nie ma wpływu jak np. pożar czy też powódź. Dokument opatrzony jest licznymi komentarzami, które wyjaśniają wątpliwości i pozwolą w łatwy sposób sporządzić umowę o dzieło. Należy pamiętać, że powinna zostać zawarta w formie pisemnej, a więc zostać musi być wydrukowana oraz podpisana przez obie strony. Formą pisemną nie jest podpisanie skanu albo wysłanie umowy mailem.

Co powinna zawierać umowa o dzieło?

Niniejszy wzór zawiera wszystkie obowiązkowe elementy takiej umowy, w tym m.in. dokładne oznaczenie Stron, opis przedmiotu zamówienia (powinien być on maksymalnie precyzyjnie opisany, aby uniknąć ewentualnych wątpliwości i nieporozumień), wskazanie terminu wykonania dzieła oraz wysokości wynagrodzenia. Wzór zawiera także postanowienia dotyczące przeniesienia prawa autorskiego – nawet, jeżeli one nie powstaną w przypadku wykonania umowy, postanowienie może zostać we wzorze.

Jakie są zalety umowy o dzieło?

Porównując je z innymi formami zatrudnienia, dla Przyjmującego (a więc osoby wykonującej dzieło) zaletą są możliwości uzyskania największej kwoty netto (a więc „na rękę”), jaką otrzyma. W przypadku takiej umowy jest możliwość najwyższego naliczenia kosztów uzyskania przychodu (szczegóły poniżej). Ponadto Przyjmujący ma swobodę wyboru czasu, miejsca, a także środków (sposobu) do wykonania dzieła. Warto dodać, że Przyjmujący ma swobodę w podejmowaniu działań, gdyż nie podlega kierownictwu ze strony Zamawiającego. Liczy się rezultat jego pracy, a nie droga do uzyskania tego rezultatu.

Dla Zamawiającego największą zaletą jest możliwość znacznych oszczędności – umowa o dzieło jest najtańszym sposobem „zatrudnienia”, gdyż nie ma obowiązku opłacania składek ZUS od wynagrodzenia Przyjmującego, ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Ponadto zabezpieczone są także interesy Zamawiającego – Przyjmujący odpowiada całym swoim majątkiem w pełnej wysokości i bez ograniczeń za wyrządzone szkody Zamawiającemu albo osobie trzeciej, związane z wykonaniem dzieła.

Jakie są wady umowy o dzieło?

Objawiają się głównie po stronie Przyjmującego – po pierwsze, brak jest możliwości podwyższenia wynagrodzenia w przypadku wynagrodzenia ryczałtowego – a więc gdy strony umówią się na kwotę X, to choćby koszty Przyjmującego znacznie wzrosły, nie ma on możliwości podwyższenia tego wynagrodzenia (poza negocjacjami z Zamawiającym). Ponadto do umowy o dzieło nie stosuje się przepisów Kodeksu pracy, a więc Przyjmującemu nie przysługują związane z prawem pracy przywileje takie jak m.in. prawo do urlopu. Ostatecznie, w przypadku zawarcia umowy o dzieło brak jest także świadczeń gwarancyjnych, a więc Przyjmującemu nie przysługuje wynagrodzenie za czas choroby czy macierzyństwa, nie otrzyma także odszkodowania za wypadek przy wykonywaniu dzieła (o ile nie podlega pod ubezpieczenie z innego źródła).

Umowa o dzieło czy umowa zlecenie?

W przypadku umowy o dzieło Przyjmujący odpowiada za rezultat swojej pracy. W przypadku umowy zlecenie Zleceniobiorca zobowiązuje się jedynie do należytego wykonania czynności, które zostały zawarte w umowie i nie ponosi odpowiedzialności za osiągnięty efekt.

Umowa zlecenie zobowiązuje do wypłacania minimalnej stawki godzinowej, która od 2020 roku wynosi 17,00 zł brutto. W przypadku umowy o dzieło przepisy dotyczące minimalnego wynagrodzenia nie znajdą zastosowania. Decydujący powinien być rodzaj pracy, jaką ma wykonać druga strona. Jeżeli polega głównie na starannym świadczeniu czynności – np. obsługi każdego kolejnego klienta podchodzącego do stanowiska sprzedażowego czy udzielania korepetycji – to powinna zostać zawarta umowa zlecenie. Osoba udzielająca korepetycji czy sprzedająca towary ma bowiem zrobić wszystko, aby towar sprzedać albo nauczyć swojego ucznia, nie może jednak zagwarantować, że ktokolwiek te towary kupi lub że uczeń się czegokolwiek nauczy – pozostaje jedynie „staranie się”, aby tak było.

Jeżeli przedmiotem umowy ma np. uprzątnięcie placu, pomalowanie pokoju lub stworzenie logo – droga do osiągnięcia celu jest drugorzędna, a liczy się jedynie cel – wtedy właściwa byłaby umowa o dzieło.

UWAGA! Należy uważać, zawierając umowy o dzieło i rozliczając je według stawki 50% kosztów przychodu. Jeżeli taka umowa nie jest w rzeczywistości umową o dzieło, a polega na należytym wykonaniu stale pojawiających się zleceń – jest spore ryzyko uznania przez urząd skarbowy wadliwości takiego rozliczenia, co z kolei może prowadzić do konkretnych problemów. Więcej na ten temat przeczytacie tutaj: (link do kancelaryjnego wpisu).

Umowa o dzieło prawa a prawa autorskie?

Dzięki umowie o dzieło przyjmujący nieprowadzący działalności gospodarczej ma prawo zastosować 50% kosztów uzyskania przychodu, jeśli umowa zawiera takie przeniesienie praw autorskich. Warunkiem jest więc wykonanie dzieła, które jest utworem w rozumieniu Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Innymi słowy, Przyjmujący może uznać, że w celu wykonania dzieła i otrzymania wynagrodzenia musiał ponieść koszty wynoszące równowartość 50% jego wynagrodzenia – gdy w większości innych przypadków czy umów, ten współczynnik wynosi jedynie 20%. Oznacza to, że podatek dochodowy do zapłaty przez Przyjmującego zostanie naliczony od 50% jego wynagrodzenia i wyniesie mniej, a więc więcej środków zostanie w kieszeni Przyjmującego. Warunkiem zastosowania wskazanej stawki 50% jest to, że wykonywany zawód musi znajdować się na liście profesji uprawnionych do 50% kosztów autorskich oraz aby przedmiot umowy o dzieło stanowił utwór. Listę sprawdzicie pod tym linkiem (link do ustawy).

Umowa o dzieło a koszty uzyskania przychodów

Koszty uzyskania przychodów oblicza się według trzech metod:

1. 20% koszty uzyskania, liczone od przychodu brutto,
2. 50% koszy uzyskania obejmujące wyłącznie wynagrodzenia z dzieł wykonywanych w ramach branż uprawnionych do tego rodzaju kosztów, liczone od przychodów brutto, przy czym limit łączny rozliczenia tych kosztów u płatnika nie może przekraczać 85 528 zł (przychód – 171 056 zł),
3. od nadwyżki ponad wartość przychodu 171 056 zł płatnik nie pobiera żadnych kosztów podatkowych.

Umowa o dzieło a 50% koszty uzyskania przychodów

50% koszty uzyskania przychodu będą miały zastosowanie do przychodów uzyskiwanych z działalności:

1) twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;

2) badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej;

3) artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii;

4) w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów;

5) publicystycznej.