Czym jest umowa o pracę na czas określony?
Jest to jeden ze sposobów zatrudniania pracowników. Umowa ta (prezentowany wzór) zawierana jest na z góry określony czas – jest to więc umowa terminowa. Ten rodzaj umowy przydatny będzie dla pracodawców chcących sprawdzić kompetencje nowego pracownika, ocenić jego umiejętności i przekonać się, czy nadaje się do wykonywania określonej pracy. Pracodawca może zawrzeć z pracownikiem maksymalnie 3 umowy na czas określony. Łączny okres tych umów nie może przekroczyć 33 miesięcy.
Opisywana umowa często jest stosowana w przypadku chęci zatrudnienia pracownika do pracy o charakterze sezonowym, dorywczym, a także w celu zastępstwa innego pracownika w czasie jego nieobecności w pracy. Wiele firm stosuje ten rodzaj zatrudnienia w okresach wzmożonej pracy, np. w okresie przedświątecznym w firmach kurierskich i transportowych, czy też w okresie wakacji dla branży gastronomicznej.
Jak napisać umowę o pracę na czas określony?
Niniejszy wzór zawiera wszystkie niezbędne elementy umowy o pracę na czas określony, a także nieobowiązkowe, praktyczne postanowienia, które pozwolą usprawnić współpracę pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Wzór zawiera przede wszystkim obowiązkowe elementy: określa rodzaj pracy, oznaczenie pracownika i pracodawcy, miejsce wykonania pracy, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy oraz wynagrodzenie za pracę. Dokument opatrzony jest licznymi komentarzami, które wyjaśniają wątpliwości i pozwolą w łatwy sposób sporządzić umowę o pracę na czas określony. Należy pamiętać, że umowa o pracę na czas określony powinna zostać zawarta w formie pisemnej, a więc powinna zostać wydrukowana oraz podpisana przez obie strony. Formą pisemną nie jest podpisanie skanu albo wysłanie umowy mailem. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta w formie pisemnej (a więc zawarta jest w formie ustnej), pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić mu na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Umowa o pracę na czas określony – na jak długo?
Najpóźniej z przepracowaniem u pracodawcy 36 miesięcy umowa o pracę na czas określony staje się umową o pracę na czas nieokreślony. Pracodawca może zatrudniać pracownika na podstawie umowy na czas określony maksymalnie przez okres 33 miesięcy, dodatkowo należy doliczyć trzymiesięczny okres trwania umowy o pracę na okres próbny. W przypadku przekroczenia wyżej wspomnianego limitu umowa o pracę na czas określony automatycznie przekształca się w umowę na czas nieokreślony, bez konieczności podejmowania jakichkolwiek czynności przez pracownika czy też pracodawcę.
Oprócz wyżej opisanego limitu czasowego istnieje drugi – limit ilościowy. Jego istota polega na tym, że pracodawca może z pracownikiem zawrzeć maksymalnie 3 umowy na czas określony. Z momentem zawarcia z pracownikiem czwartej umowy, jest on zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
Zalety umowy o pracę na czas określony
Umowa ta wiąże pracownika i pracodawcę terminowo, gdyż może zostać zawarta na maksymalnie 33 miesiące. Ten rodzaj zatrudnienia sprzyja stosunkowo krótkoterminowej współpracy i sprawdzeniu umiejętności oraz kwalifikacji pracownika. Pracodawca może ocenić jego zaangażowanie i to, czy nadaje się on do określonej pracy. Umowa ta pozwala także uniknąć ryzyka wynikającego z podjęcia niewłaściwej decyzji dotyczącej zatrudnienia pracownika, który się nie sprawdzi na określonym stanowisku.
Zaletą dla pracownika jest możliwość zapoznania się z warunkami pracy, rzeczywistymi obowiązkami i organizacją w firmie. Poza tym przysługuje mu szereg praw wynikających z kodeksu pracy, w tym m.in. prawo urlopu wypoczynkowego, płatne zwolnienia lekarskie czy też urlop i zasiłek macierzyński.
Umowa o pracę na czas określony a zwolnienie lekarskie
Zasadą jest, że w okresie przebywania przez pracownika na zwolnieniu lekarskim, pracodawca nie może wypowiedzieć jego umowy o pracę. Istnieje od tej zasady wyjątek w sytuacji długotrwałej nieobecności związanej z chorobą. Wolno bowiem rozwiązać umowę dopiero pierwszego dnia po upływie tzw. okresu ochronnego powiązanego z okresem zatrudnienia. Jeżeli jest on krótszy niż 6 miesięcy, ochrona wynosi 3 miesiące. Jeżeli staż liczył co najmniej 6 miesięcy albo niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, okres ochronny trwa przez czas pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego oraz przez pierwsze 3 miesiące pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, o ile zostało ono przyznane.
Umowa o pracę na czas określony a ciąża
Kobiety w okresie ciąży są objęte specjalną ochroną. Ochrona ta powoduje, że nie ma możliwości wypowiedzenia umowy, również tej zawartej na czas określony, kobiecie, która jest w ciąży. Warto dodać, że jeżeli w okresie wypowiedzenia okaże się, że pracowniczka jest w ciąży, to pracodawca bezwzględnie musi anulować wypowiedzenie.
UWAGA! Zwolnienie kobiety w ciąży dopuszczalne jest wyłącznie w dwóch przypadkach:

• gdy przedsiębiorstwo ogłosiło upadłość lub zostało zlikwidowane;
• gdy wystąpiły uzasadnione przesłanki do rozwiązania umowy z winy pracownika – mowa tutaj o zwolnieniu dyscyplinarnym.

Jeżeli umowa wygasa po upływie 3 miesiąca ciąży, to pracodawca jest zobowiązany do przedłużenia jej do momentu porodu. Jeżeli umowa ta wygasa już po urodzeniu dziecka, może zostać rozwiązana. Innymi słowy, jeżeli umowa o pracę na czas określony wygasa przed upływem 3 miesiąca ciąży, pracodawca nie jest zobowiązany do jej przedłużenia. W takiej sytuacji może, choć nie musi, zaproponować zawarcie kolejnej umowy.
Należy pamiętać, że kobieta w ciąży nie może pracować w nocy oraz wykonywać obowiązków, które wiążą się z wystawieniem na czynniki niebezpieczne lub szkodliwe dla zdrowia. Jeżeli kobieta pracowała w takich warunkach, np. pracując w chłodni, gdzie była narażona na niskie temperatury albo wykonując zawód lakiernika, gdzie ma styczność z substancjami drażniącymi i toksycznymi, to obowiązkiem pracodawcy jest przeniesienie jej na inne stanowisko lub udzielenie zwolnienia z wykonywania pracy przy jednoczesnym zachowaniu wynagrodzenia.
Jak obliczyć okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony?
Okresy wypowiedzenia są uregulowane w kodeksie pracy. Okres wypowiedzenia zależny jest od długości zatrudnienia i wynosi:

1. 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
2. 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
3. 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Umowa o pracę na okres określony a urlop wypoczynkowy
Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony nabywa prawo do urlopu w sposób proporcjonalny do przepracowanego okresu. Oznacza to, że z przepracowaniem każdego miesiąca nabywa prawo do 1/12 wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego po pełnym przepracowanym roku.
Sposób wyliczania przysługującego urlopu wypoczynkowego
Liczba przepracowanych miesięcy/12 x 20 = liczba przysługującego urlopu.
Jeżeli pracownik przepracował 10 lat (a więc ma 10 lat stażu pracy), to urlop wypoczynkowy wynosi 26 dni zamiast 20 dni.
Czas nauki również liczony jest do stażu pracy (przepracowanych lat):

1. 3 lata – z tytułu ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej;
2. 4 lata – z tytułu ukończenia średniej szkoły ogólnokształcącej;
3. 5 lat – z tytułu ukończenia średniej szkoły zawodowej;
4. 6 lat – z tytułu ukończenia szkoły policealnej;
5. 8 lat – z tytułu ukończenia szkoły wyższej.

Przykład: pracownik rozpoczął swoją pierwszą pracę 15 kwietnia 2019 r., pracował do 4 lipca 2019 r. W związku z tym przepracował dwa miesiące – maj oraz czerwiec. Kwiecień przepracował w połowie, więc nie jest on zaliczany do przepracowanych miesięcy.
Obliczenie urlopu wypoczynkowego:
2/12 x 20 = 3, (3) dni.
Urlop wypoczynkowy wynosi 3 dni oraz 2 godziny i 40 minut. Nie ma obowiązku zaokrąglania do góry, lecz jest to działanie pożądane i rekomendowane.
Podsumowanie: pracownikowi przysługują 4 dni urlopu wypoczynkowego.
Przykład : jeżeli staż pracy pracownika wynosi 3 lata, a posiada on tytuł magistra (wyższe wykształcenie), to łączny staż pracy wynosi 11 lat. Okres urlopu wypoczynkowego wynosi 26 dni, pomimo że taka osoba faktycznie pracuje zaledwie od 3 lat.
Umowa o pracę na czas określony z pracownikiem samorządowym
Jest dopuszczalna i często stosowana w przypadku zatrudniania osoby, która pierwszy raz pełni funkcję urzędniczą. W takim wypadku okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony nie może przekraczać 6 miesięcy. Należy pamiętać, że pracownika samorządowego nie można zatrudniać na podstawie umowy o pracę na okres próbny czy też na czas wykonywania określonej pracy. W przypadku chęci zastąpienia pracownika, nieobecnego na skutek choroby lub urlopu wypoczynkowego, jedyną dopuszczalną formą zatrudnienia jest umowa na zastępstwo.
Umowa o pracę na czas określony – jak rozwiązać?
Umowa o pracę zawarta na czas określony może zostać rozwiązana na trzy sposoby:

1. za wypowiedzeniem;
2. bez wypowiedzenia;
3. za zgodnym porozumieniem stron.